در این مقاله از دانسنتنی های اورولوژی (مردان) مجله سلامت برنامه طبیب به بررسی کامل دلایل ضعیف بودن اسپرم در مردان و روش های درمان آن می پردازیم. ضعیف بودن اسپرم می تواند با علائمی نظیر مشکلات جنسی، کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ، درد، ورم یا وجود غده در بیضه، کاهش موی صورت یا بدن و عدم تعادل هورمونی همراه باشد. معمولاً عدم موفقیت در باروری طبیعی، بهعنوان مهمترین نشانه کمبود اسپرم شناخته میشود و در برخی موارد میتوان علائمی مانند تورم، درد و برآمدگی بیضهها را مشاهده کرد.
بعضی از مردان که سابقه اختلال عملکرد جنسی، مشکلات پروستات و بیضه داشته و عمل جراحی خاصی در بیضهها، آلت تناسلی یا کشاله ران انجام دادهاند، باوجود تلاش یکساله موفق به فرزندآوری نمیشوند؛ به چنین افرادی توصیه میشود با مراجعه به پزشک، تحت آزمایشهایی همچون تست ژنتیک، آزمایش هورمونی، نمونهگیری از بیضه، سونوگرافی بیضه و… قرار گیرند و متناسب با علت ناباروری خود، از دارو یا سایر روشهای درمانی استفاده کنند.
تغییر رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی، بر بهبود کیفیت اسپرم های ضعیف اثرگذار است. از این میان می توان گفت عواملی که سطح تستوسترون را تحت تأثیر قرار می دهند، بیشترین اثر را بر کمیت و کیفیت اسپرم خواهند داشت. بطور کلی برای تقویت اسپرم رعایت موارد زیر توصیه می شود:
پرهیز از استحمام با آب داغ
دمای نرمال برای تولید اسپرم در بدن مردان ۲ درجه از دمای ایده آل بدن کمتر و حدود ۳۴.۵ است. مطالعات نشان می دهد که مردانی که حمام با آب داغ را کنار گذاشته اند، تجربه رشد ۵۰ درصدی تعداد اسپرم ها در مایع منی را داشته اند.
کاهش استرس
یکی از عوامل خطرساز برای سلامتی، وجود استرس و اضطراب می باشد. اضطراب و استرس سبب ایجاد حالت تدافعی در بدن می شود که در این شرایط، بدن بر روی زنده ماندن تمرکز می کند و توجه به سایر فعالیت ها مثل تولید مثل را کاهش می دهد. بنابراین کنترل استرس می تواند در بهبود شرایط اسپرم اثرگذار باشد.
ترک سیگار
سیگار علاوه بر تمام زیان هایی که برای بدن دارد، مقدار اسپرم را نیز در بدن مردان به شدت کاهش می دهد.
استفاده از لباس های زیر راحت و گشاد
علت قرار گرفتن بیضه ها در کیسه هایی خارج از بدن این است که باید آن ها در دمایی خنک تر از دمای بدن قرار داشته باشند. پوشیدن لباس زیر تنگ سبب چسباندن بیضه ها به بدن و افزایش دمای آن ها می شود.
محدود کردن استفاده از لپ تاپ و موبایل
مطالعات نشان می دهد که ارتباط مستقیمی میان استفاده از لپ تاپ متصل به وای فای و کاهش تعداد اسپرم مردان وجود دارد. از طرفی گذاشتن موبایل در جیب شلوار، سبب قرار گرفتن بیضه در معرض امواج الکترومغناطیسی می شود و ضعیف شدن اسپرم ها را به همراه می آورد. بنابراین، بهتر است که افراد از قرار گرفتن دائمی در کنار هر نوع وسیله الکترومغناطیسی پرهیز نمایند.
انجام تمرینات کجل؛ راهی برای تقویت جهش اسپرم
تمرینات کجل شامل منقبض و رها کردن پی در پی عضلات قسمت تحتانی لگن خاصره می شود. این تمرینات اثری بر تعداد و کیفیت اسپرم ندارد اما می تواند قدرت پرتاب مایع منی را افزایش دهد که این موضوع سبب افزایش شانس باروری می شود.
استفاده از غذاهای مفید برای تقویت اسپرم
قطعاً رژیم غذایی بر روی تولید و کیفیت اسپرم اثرگذار می باشد. مصرف غذاهایی با چربی کم، غذاهای حاوی کربوهیدرات و پروتئین فراوان، سبزیجات و همچنین غلات به همراه ورزش سبب تقویت اسپرم ضعیف می شود.
عدم مصرف مشروبات الکلی
الکل با اثر روی کبد سبب افزایش سطح هورمون استروژن (هورمون زنانه) در بدن می شود. این موضوع سبب کاهش میل جنسی و در نتیجه کاهش تعداد و ضعیف شدن اسپرم می شود.
امروزه یکی از عواملی که بهشدت خانوادهها را تحت تاثیر قرار داده است و درگیریهای فکری زیادی ایجاد کرده، مسئلهی ناباروری است. تستها و روشهای بسیاری جهت تشخیص ناباروری مردان و زنان وجود دارد که توسط متخصصان و اورولوژیستها انجام گرفته و نتیجه تفسیر میشود.در ناباروری حدود 35% احتمال دارد که علت ناباروری از جانب مرد باشد.در مرد نابارور ممکن است:
تعداد اسپرم برای بارور کردن تخمک کافی نیست (تعداد کم باشد).
اسپرمها متحرک نباشند و یا شکل اسپرمها غیرطبیعی باشد.
در دستگاه تناسلی او انسداد داشته باشد که باعث میشود اسپرم خارج نشود.
آزواسپرمی، به اختلالی گفته میشود که در آن تعداد اسپرم های موجود در مایع منی، صفر باشد. از آنجا که عوامل خارجی بسیاری در آزواسپرمی موقت تأثیر گذارند، لذا تائید و تشخیص این اختلال باید از طریق آزمایشهای مکرر در درازمدت انجام شود. حدود یک درصد از مردان و حدود 15درصد از مردان عقیم، به آزواسپرمی مبتلا هستند. آزواسپرمی ممکن است در نتیجه ی عدم تولید اسپرم یا عدم توانایی اسپرم برای حل شدن در مایع منی ایجاد شود، اما با توجه به نتایج آزمایشگاهی، گاهی هر دو مؤلفه در یک شخص وجود دارد. تشخیص اصلی این اختلال زمانی انجام میشود که، طی بررسی به روش میکروسکوپیک، هیچ اسپرمی در مایع منی وجود نداشته باشد.
چاقی و اضافه وزن به ویژه اگر هورمونی باشد می تواند بر روی نطفه مردان تاثیر بگذارد. در اینجا به ذکر برخی از این تغییرات می پردازیم و در ادامه بیش تر درمورد آن ها صحبت خواهیم کرد.
ایجاد تغییر در فرایند اسپرم سازی
تعداد سلول های جنسی
میزان تحرک اسپرم ها
شکل و ساختار اسپرم ها
آسیبی که به DNA اسپرم ها وارد می شود
کم شدن میل جنسی
ایجاد تغییر در عملکرد جنسی
تغییرات هورمونی در بدن مردان
ایجاد اختلال در میزان ترشح هورمون های FSH وLH
ایجاد اختلال در میزان گلوبولینی که به سلول های جنسی متصل است
چاقی می تواند سبب کاهش کیفیت اسپرم های مردان شود و همچنین با تاثیرگذاری بر هورمون تستسترون، باعث ناباروری در مردان شود.
منظور از کیفیت اسپرم ها، تعداد کل اسپرم ها و تعداد اسپرم های متحرک می باشد. پس از مقایسه این کیفیت، مشاهده شد که این تعداد در مردان چاق کم تر از مردان با وزن پایین تر می باشد. به طوری که هر هفت کیلوگرم اضافه وزن، 10 درصد از قدرت باروری مردان کم می کند.
چاقی سبب کاهش عملکرد بیضه ها و به دنبال آن کاهش هورمون تستسترون می شود. چاقی همچنین سبب تبدیل هورمون تستسترون به هورمون استروژن می شود. به طوری که میزان این هورمون مردانه در افراد با وزن بالاتر حدود 24 درصد کم تر از مردان با وزن متعادل می باشد.
مطالعات نشان داده که میان اندازه دور کمر و چاقی با قدرت باروری مردان، یک ارتباط معکوس وجود دارد.
افزایش وزن به دلیل افزایش دمای بیضه، می تواند اسپرم سازی را متوقف کند. افزایش توزیع چربی در برخی قسمت های بدن، سبک زندگی کم تحرک و چاقی می تواند سبب افزایش دمای بیضه شود. استرس گرمایی در دستگاه تناسلی مردان به عنوان یک عامل مهم در کاهش کیفیت منی ، بروز تب و واریکوسل شناخته می شود.
شایعترین بیماری قابل درمان عامل ناباروری در آقایان، واریکوسل است. این بیماری عبارت است از واریس عروق بیضه، مانند افرادی که دچار واریس عروق پا می شوند و خون به خوبی در عروق پا حرکت نمی کند. در بیضهها نیز ممکن است این اتفاق پیش آید. ماندن طولانی مدت خون در بیضه ها باعث می شود درجه حرارت بالا رود و اختلالات هورمونی به همراه داشته باشد. این عوارض باعث می شود اسپرم سازی به درستی صورت نگیرد؛ و اختلال در اسپرم سازی، فرد را مستعد ناباروری مینماید. اگر واریکوسل یا واریس بیضه به موقع تشخیص داده شود و اقدامات درمانی مناسب صورت گیرد، از آسیب به بیضه جلوگیری می شود
زینک (روی)
اسید فولیک
ویتامین B-12
ویتامین C
ویتامین D
ویتامین E
کوآنزیم کیو۱۰ (Coenzyme Q10)
دی اسپارتیک اسید (D-aspartic acid)
اسید های چرب امگا 3
ال آرژینین (L-arginine)
تخم شنبلیله
ریشه گیاه آشواگاندها (Ashwagandha)
ریشه گیاه ماکا (Maca)
ریشه گیاه جنسینگ (Ginseng)
اجتناب از مصرف الکل و مصرف بیش از حد سویا
شما همواره می توانید در هرساعت از شبانهروز در رابطه با دلایل ضعیف بودن اسپرم و بیماری های مربوطه احتمالی، دارو های قابل استفاده و روش های درمانی آن، بدون مراجعه حضوری به مطب دکتر با پزشکان متخصص اورولوژی برنامه طبیب تماس بگیرید و مشاوره پزشکی آنلاین دریافت نمایید و ویزیت شوید.
پلتفرم طبیب، ارائه دهنده خدمات آنلاین ویزیت و مشاوره پزشکی و روانشناسی به صورت چت متنی و تماس های صوتی و تصویری می باشد.
کاربران از طریق پلتفرم طبیب می توانند در هر ساعت از شبانهروز با موبایل یا کامپیوتر های شخصی خود به مشاوره با متخصصین برجسته حوزه سلامت بپردازند و در تخصص های مختلف شامل ویزیت کرونا، مشاوره واکسن کرونا، داخلی، اورولوژی، قلب و عروق، زنان و زایمان، مامایی، تغذیه، رژیم غذایی کرونا، روانشناسی، ترک اعتیاد، روانپزشکی، اختلالات جنسی، مشکلات جنسی و... ویزیت شوید و مشاوره پزشکی آنلاین دریافت نمایید.
پلتفرم طبیب، ارائه دهنده خدمات آنلاین ویزیت و مشاوره پزشکی و روانشناسی به صورت چت متنی و تماس های صوتی و تصویری می باشد.
کاربران از طریق پلتفرم طبیب می توانند در هر ساعت از شبانهروز با موبایل یا کامپیوتر های شخصی خود به مشاوره با متخصصین برجسته حوزه سلامت بپردازند و در تخصص های مختلف شامل ویزیت کرونا، مشاوره واکسن کرونا، داخلی، اورولوژی، قلب و عروق، زنان و زایمان، مامایی، تغذیه، رژیم غذایی کرونا، روانشناسی، ترک اعتیاد، روانپزشکی، اختلالات جنسی، مشکلات جنسی و... ویزیت شوید و مشاوره پزشکی آنلاین دریافت نمایید.